Uit het hart van Odessa – première
Een film van André Schreuders
Uit het hart van Odessa is een muzikale zoektocht naar de bakermat van de oude straatliederen uit Odessa. Met hun humoristische, harde teksten en hun vurige melodieën reflecteren deze Joodse liederen de ziel van Odessa. Alle Odessieten die filmmaker André Schreuders ontmoet, lijken bereid om een liedje te zingen voor de camera. Maar de meeste muziek in de film komt van Alec Kopyt.

Hij is geboren in Odessa, maar woont al jaren in Amsterdam, waar hij percussie speelt en zingt in de Amsterdam Klezmer Band. Deze band zal na aansluitend op de film een live optreden geven in het Filmtheater. Ook wordt filmmaker André Schreuders kort geïnterviewd en zal er ruimte zijn om hem vragen te stellen. Een oude vriend nodigt Alec uit om terug te komen naar Odessa, om op te treden in zijn nieuwe restaurant. Alec moet dan wel muzikanten vinden om mee samen te spelen. Voor de hoofdpersoon Alec Kopyt, was de reis naar Odessa zijn eerste bezoek sinds vele jaren.

Voor hem waren er vele persoonlijke momenten, sommige aangenaam, andere treurig of pijnlijk. Schreuders koos er echter voor om niet Alec het onderwerp van de film te maken, maar de muziek: de Bargoense straatliederen uit Odessa. Zijn zoektocht naar muzikanten brengt hem en de kijkers naar plekken die hij vijfentwintig jaar geleden voor het laatst gezien heeft. André Schreuders: ‘Met Alec lopen we door de karakteristieke binnenplaatsen van Moldavanka waar hij geboren is. Prachtige oude plekken, maar zonder stromend water of toiletten en met een sterke sociale structuur waar het leven niet gemakkelijk was voor een Joodse jongen. We bezoeken onder andere de slagershal van de markt waar zijn vader en oom hebben gewerkt. Daar ontmoeten we Yuri, een voormalige collega van hen, die boven de bloederige vleesmassa’s ons de geschiedenis van Nederland doceert.

 

Ondertussen scalpeert zijn knecht een koeienkop om de smakelijke hersens eruit te halen.’ Straatkinderen en huisgestookte wodka. De zoektocht naar het hart van Odessa gaat dieper en dieper. De kijker ziet dat de harde wereld uit de songteksten van de jaren ’20 nog steeds bestaat en de film trekt hem in de wereld van de straatkinderen die lijm snuiven en straathonden mishandelen. Sommige binnenplaatsen zijn complete ruïnes en niemand behalve de hulpeloze bewoners, lijkt zich er druk over te maken. Op een van de erven blijkt een illegale verkoopplaats van samagon, de populaire en goedkope huisgestookte wodka. Daar lukt het de oude Vladimir eindelijk om de filmmaker te verleiden met hem te drinken.

 

Op een andere binnenplaats toont de zwerver Sacha zijn ‘huis’: een pikdonkere vochtige kelder, waar hij hem deelgenoot maakt van het Licht dat hij gezien heeft. Zowel in de liederen als in het werkelijke leven valt op dat de Odessieten alle ellende, bedrog en hardheid van het leven nemen met een flinke dosis humor en ironie. Na alle omzwervingen heeft Alec zijn vier muzikanten gevonden die hem in de kroeg zullen begeleiden. Hun repetities hebben Schreuders ondertussen al het hart van hun muziek laten ervaren. Maar een concert zal hij nooit zien… AvontuurUit het hart van Odessa ziet eruit als een avontuurlijke reis langs de achterkanten van Odessa. En dat was het volgens de maker André Schreuders ook: ‘Het hele project was een avontuur.’ Hij werkte met een zeer beperkt budget en had vooraf al besloten dat snelheid en onafhankelijkheid belangrijker en passender waren, dan een afdoende budget en een diepgaande research. Hij koos ervoor om vooral de sfeer van het straatleven in Odessa te vangen en niet zozeer historische of theoretische informatie over het onderwerp te geven.Deze vrije en onafhankelijke werkwijze voel je door de hele film. De film ademt het plezier van film maken uit. Het vinden van bijzondere mensen en verbazingwekkende situaties, per toeval, per ongeluk en soms een beetje uitgelokt. De verbazing over de schoonheid en de rijkdom van mensen, ook al is hun materiele bezit zeer beperkt. André Schreuders: ‘Veel situaties uit de documentaire zouden nooit gebeurt zijn als ik niet in mijn eentje deze “wildernis” was gaan verkennen. Vanwege het één op één contact en de terughoudende manier om de camera in te zetten, ontwikkelde zich een pure en gelijkwaardige relatie. De personages worden nooit objecten en het publiek krijgt hierdoor het gevoel even middenin het straatleven van Odessa te zitten.’ Uit het hart van Odessa is de eerste lange documentaire van regisseur André Schreuders (1967). Hij studeerde wijsbegeerte aan de Katholieke Universiteit Brabant. Zijn eerdere werk bestaat vooral uit poëtische en filosofische korte films. Deze film is een éénmansproject. Hij was regisseur, cameraman en editor. Dit maakt dat het een persoonlijke film is geworden, een weerspiegeling van Schreuders’ kunstzinnige ideeën. Maar misschien nog meer van zijn houding ten aanzien van het leven.

Uit het hart van Odessa
Zaal open: 20.00 uur
Aanvang film: 20.30 uur
Aansluitend een interview met André Schreuders
en een optreden van de Amsterdam Klezmer Band,
de band waarin Alec Kopyt, de hoofdpersoon uit de film, speelt.Entree: €7,50
Voor meer informatie over André Schreuders en Uit het hart van Odessa, zie:www.asfilm.nl